Nhiều nhà tâm lý học tính cách hiện đại tin rằng có năm chiều hướng cơ bản của tính cách, thường được gọi là các đặc điểm tính cách “Big 5”, bao gồm cởi mở, tận tâm, hướng ngoại, dễ chịu và cảm xúc bất ổn.
Cần lưu ý rằng mỗi một trong năm đặc điểm tính cách chính đại diện cho một dải giữa hai thái cực. Chẳng hạn, tính hướng ngoại đại diện cho một liên tục giữa tính hướng ngoại cực đoan và tính hướng nội cực đoan. Trong thế giới thực, hầu hết mọi người nằm ở đâu đó ở giữa. Năm đặc điểm này thường được mô tả như sau.
Sự cởi mở:
Sự cởi mở (còn được gọi là sự cởi mở với trải nghiệm) nhấn mạnh trí tưởng tượng và sự hiểu biết sâu sắc nhất trong cả năm đặc điểm tính cách. Những người có mức độ cởi mở cao thường có nhiều sở thích. Họ tò mò về thế giới và những người khác và háo hức học hỏi những điều mới mẻ và tận hưởng những trải nghiệm mới.
Những người có đặc điểm tính cách này cao cũng có xu hướng thích phiêu lưu và sáng tạo hơn. Ngược lại, những người có đặc điểm tính cách này thấp thường truyền thống hơn nhiều và có thể gặp khó khăn với tư duy trừu tượng.
Sự tận tâm:
Tính tận tâm được xác định bởi mức độ chu đáo cao, khả năng kiểm soát xung động tốt và hành vi hướng đến mục tiêu. Những người có tính tận tâm cao có xu hướng có tổ chức và chú ý đến các chi tiết. Họ lập kế hoạch trước, suy nghĩ về cách hành vi của họ ảnh hưởng đến người khác và chú ý đến thời hạn.
Người có điểm thấp hơn trong đặc điểm tính cách chính này thường kém có cấu trúc và tổ chức hơn. Họ có thể trì hoãn việc hoàn thành công việc, đôi khi hoàn toàn không hoàn thành đúng hạn.
Sự hướng ngoại:
Hướng ngoại là một đặc điểm tính cách được đặc trưng bởi sự phấn khích, hòa đồng, nói nhiều, quyết đoán và mức độ biểu lộ cảm xúc cao. Những người hướng ngoại cao là người có xu hướng tích lũy năng lượng trong các tình huống xã hội. Việc ở bên người khác giúp họ cảm thấy tràn đầy năng lượng và phấn khích.
Những người có đặc điểm tính cách này thấp hoặc hướng nội có xu hướng khép kín hơn. Họ có ít năng lượng hơn để tiêu hao trong các bối cảnh xã hội và các sự kiện xã hội có thể khiến họ cảm thấy kiệt sức. Những người hướng nội thường cần một khoảng thời gian cô đơn và yên tĩnh để “sạc lại năng lượng”.
Sự dễ chịu:
Đặc điểm tính cách này bao gồm các thuộc tính như lòng tin, lòng vị tha , lòng tốt, tình cảm và các hành vi thân thiện khác. Những người có tính dễ chịu cao có xu hướng hợp tác nhiều hơn trong khi những người có tính cách này thấp có xu hướng cạnh tranh nhiều hơn và đôi khi thậm chí là hay thao túng.
Cảm xúc bất ổn:
Cảm xúc bất ổn là một đặc điểm tính cách đặc trưng bởi sự buồn bã, thay đổi tâm trạng và bất ổn về mặt cảm xúc. Những cá nhân có tính cách cảm xúc bất ổn cao thường có xu hướng thay đổi tâm trạng , lo lắng, cáu kỉnh và buồn bã. Những người có tính cách này thấp thường ổn định hơn và có khả năng phục hồi về mặt cảm xúc.
Hành vi liên quan đến sự tương tác giữa tính cách bên trong của một người và các yếu tố tình huống. Tình huống mà ai đó gặp phải có ảnh hưởng đến cách họ phản ứng. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, mọi người thường phản ứng phù hợp với những đặc điểm tính cách bên trong của họ.
Các khía cạnh này đại diện cho những lĩnh vực rộng lớn của tính cách. Nhưng tính cách cũng phức tạp và đa dạng. Vì vậy, một người có thể biểu hiện hành vi ở nhiều đặc điểm tính cách này. Năm đặc điểm tính cách lớn (Big 5) đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về bản thân và những người xung quanh. Những đặc điểm này không chỉ giúp chúng ta nhận diện các xu hướng hành vi tự nhiên mà còn giúp điều chỉnh và ứng dụng trong cuộc sống hàng ngày.
Ví dụ, khi biết mình có xu hướng cảm xúc bất ổn cao, bạn có thể nhận ra các tình huống có thể kích hoạt cảm xúc tiêu cực như căng thẳng hoặc lo lắng. Từ đó, bạn có thể chuẩn bị các chiến lược để đối phó, chẳng hạn như học cách thư giãn, tìm kiếm hỗ trợ từ người khác, hoặc tránh những hoàn cảnh căng thẳng. Tương tự, nếu bạn nhận thấy mình có tính tận tâm cao, bạn có thể phát triển thói quen lập kế hoạch hiệu quả hơn, tận dụng khả năng tổ chức để đạt được mục tiêu cá nhân và nghề nghiệp.
Việc hiểu biết về các đặc điểm tính cách cũng giúp cải thiện các mối quan hệ xã hội. Chẳng hạn, nhận thức về sự hướng nội hay hướng ngoại của mình và người khác có thể giúp điều chỉnh cách giao tiếp, tăng cường sự đồng cảm và tương tác xã hội hiệu quả.
————–
Source: Verywell Mind.
Biên dịch và biên tập: Mindcare.
————–
(***) Bản quyền bài dịch thuộc về Tham vấn trị liệu Tâm lý MindCare. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả (nếu có) và nguồn là “Nguồn: Tham vấn trị liệu Tâm lý MindCare”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Tham gia group Tư vấn tâm lý cùng chuyên gia:
https://www.facebook.com/groups/908586050050211
Chương trình tham vấn tâm lý trả phí tuỳ theo điều kiện tài chính: MindCare’s Trainee Psychologist
Hãy liên hệ với chúng tôi bất cứ khi nào bạn cần được hỗ trợ:
0866.13.58.85 (Dịch vụ Tham vấn Trị liệu, Đánh giá Tâm Lý, Dịch vụ Hướng nghiệp, Tâm Lý cho Doanh nghiệp & Học đường)
Mail: tamlymindcare@gmail.com
Website: https://mindcare.vn/
