Nhiều lầm tưởng về công việc của chuyên gia tâm lý thường bắt nguồn từ cách họ được miêu tả trong tiểu thuyết và truyền hình. Trong các tác phẩm này, những nhà trị liệu tâm lý được mô tả như những người không có tài năng, thậm chí lo lắng hơn cả thân chủ của họ. Họ có thể được mô tả một cách tốt đẹp, xấu xí hoặc hài hước trong mắt khán giả, và điều này góp phần tạo nên nhiều hiểu lầm về chuyên gia tâm lý trong văn chương, truyện tranh và thậm chí là môi trường làm việc. Dưới đây là mười lầm tưởng phổ biến về trị liệu tâm lý.
Những người tìm đến trị liệu tâm lý đều là những người yếu đuối, mắc bệnh tâm thần hoặc bị điên.
Nhưng thực tế không phải như vậy. Ngày nay, việc tìm kiếm sự trợ giúp tâm lý thường được xem là biểu hiện của sự tự chủ và quan tâm đến sức khỏe tinh thần. Những người tìm đến trị liệu thường phải đối mặt với những vấn đề mà chúng ta ai cũng gặp hàng ngày, chẳng hạn như mối quan hệ, sự nghi ngờ bản thân, lòng tự trọng, căng thẳng công việc, thay đổi cuộc sống, trầm cảm, lo lắng… Do đó trong tham vấn trị liệu, những người tìm đến sự hỗ trợ thường được gọi là “thân chủ” thay vì “bệnh nhân”.
Các nhà trị liệu ngồi sau bàn ghi chép trong khi thân chủ nằm trên ghế dài.
Việc những nhà trị liệu ngồi sau bàn ghi chép trong khi bạn nằm trên ghế dài là hình ảnh hiếm khi xảy ra. Nhà trị liệu tâm lý thường được đào tạo để hiểu rằng cách họ sắp xếp chỗ ngồi với thân chủ là rất quan trọng để tạo ra một môi trường trị liệu an toàn và hiệu quả. Việc giữ khoảng cách, cả về tâm lý và thể lý, giữa nhà trị liệu và thân chủ giúp tránh tình trạng chênh lệch quyền lực không mong muốn và tạo điều kiện cho sự kết nối, chia sẻ thông tin cởi mở hơn trong quá trình làm việc. Phòng tham vấn tâm lý thường được bố trí giống như phòng khách, nhà trị liệu và thân chủ ngồi trên những chiếc ghế thoải mái mà không có rào cản giữa họ. Một số nhà trị liệu sẽ hỏi xem khoảng cách có thoải mái không và có sự điều chỉnh cho phù hợp.
Nhà trị liệu tâm lý và thân chủ trở thành bạn thân của nhau.
Có một niềm tin sai lầm rằng bạn có thể trả tiền cho nhà trị liệu tâm lý và họ sẽ chăm sóc bạn tốt hơn. Tuy nhiên, mối quan hệ trị liệu là một mối quan hệ chuyên nghiệp, tuân thủ các nguyên tắc đạo đức chuyên môn và pháp luật. Nhà trị liệu cam kết rằng mối quan hệ chỉ giới hạn trong các buổi làm việc và chỉ liên lạc khi cần qua email, điện thoại hoặc tin nhắn.
Trong thực tế, các nhà trị liệu phải giữ ranh giới rõ ràng giữa mối quan hệ nghề nghiệp và bất kỳ mối quan hệ cá nhân nào khác. Việc vi phạm các quy tắc này có thể dẫn đến mất giấy phép hành nghề và hậu quả nghiêm trọng khác. Tên và câu chuyện cá nhân của thân chủ thường được bảo mật tuyệt đối để bảo vệ sự riêng tư của họ.
Trong một tình huống sai lầm nghiêm trọng trong loạt phim “The Sopranos”, một nhà trị liệu đã vô tình tiết lộ tên của một thân chủ trong bữa tiệc, điều này đã gây ra sự phẫn nộ của những người hành nghề tâm lý. Chúng không chỉ vi phạm đạo đức mà còn khiến nhiều người mất niềm tin vào tính chuyên nghiệp của những nhà trị liệu tâm lý.
Trị liệu tâm lý chủ yếu chỉ là nói chuyện.
Trong thực tế, trị liệu tâm lý không chỉ là việc nhà trị liệu ngồi im lặng lắng nghe thân chủ trút bầu tâm sự, gật đầu và phản ánh lại những gì họ nghe. Các tình huống như vậy thường chỉ là mô hình trong tiểu thuyết và chương trình truyền hình.
Ngày nay, có rất nhiều hướng tiếp cận trị liệu tâm lý khác nhau. Trong đó sự hợp tác giữa nhà trị liệu và thân chủ đều rất quan trọng. Qua đối thoại và sự tương tác, cả hai bên cùng xác định vấn đề, đặt ra mục tiêu và theo dõi tiến triển. Đôi khi, các bài tập và việc đọc sách cũng được tích hợp vào quy trình để hỗ trợ thân chủ trong tiến trình làm việc.
Các nhà trị liệu tâm lý có sẵn giải pháp cho mọi vấn đề trong cuộc sống.
Điều quan trọng khi thiết lập mối quan hệ giữa nhà trị liệu và thân chủ không chỉ là những gì nhà trị liệu coi là quan trọng để đạt được sự thay đổi, mà còn là những điều mà thân chủ tự xem là quan trọng. Một nhà trị liệu có kinh nghiệm sẽ linh hoạt điều chỉnh các buổi trị liệu phù hợp với mong đợi của thân chủ thay vì ép họ phải tuân theo những phương thức chuẩn có sẵn. Khi làm như vậy, nhà trị liệu không chỉ lắng nghe mà còn hiểu những chủ đề và mô thức sâu sắc hơn đang nằm ẩn bên dưới câu chuyện được kể.
Các nhà trị liệu tâm lý đổ lỗi cho thân chủ về vấn đề họ đang gặp phải.
Một nhà trị liệu được đào tạo bài bản không hề đổ lỗi cho thân chủ hay cha mẹ của thân chủ. Các nhà trị liệu thông qua đối thoại, giúp thân chủ nhận diện khó khăn mà họ đang gặp phải và dần dần giúp thân chủ khám phá những cách thức ứng phó phù hợp. Các nhà trị liệu chuyên nghiệp không bao giờ khuyên răn, đổ lỗi hoặc khiến thân chủ xấu hổ nhằm thúc đẩy sự phát triển trong quá trình làm việc.
Nhà trị liệu tâm lý có thể kê đơn thuốc.
Đây là một sai lầm rất phổ biến. Các nhà trị liệu tập trung vào các hướng tiếp cận theo liệu pháp tâm lý, đồng hành cùng thân chủ trong quá trình họ giải quyết vấn đề của mình. Ngược lại, bác sĩ tâm thần thường tập trung vào phác đồ điều trị y khoa và theo dõi việc sử dụng thuốc tâm thần. Cả hai nhóm này có thể cộng tác, nhưng cách thức làm việc là khác nhau.
Tâm lý trị liệu có thể giải quyết vấn đề trong một hoặc hai buổi.
Một buổi trị liệu trung bình kéo dài khoảng 50 đến 60 phút. Buổi đầu tiên về cơ bản là buổi tiếp nhận và làm quen. Để đi vào trọng tâm của vấn đề, liệu pháp tâm lý cần nhiều buổi trị liệu hơn theo thời gian. Mặt khác, như trong “The Sopranos”, liệu pháp tâm lý hiếm khi kéo dài sáu hoặc bảy năm. Nói chung, có điều gì đó không ổn khi thân chủ làm việc với cùng một nhà trị liệu trong thời gian quá dài. Quá trình trị liệu trung bình là ba đến bốn tháng, hoặc đôi khi thời gian sẽ khác nhau tùy thuộc vào hướng tiếp cận của nhà trị liệu.
Suy nghĩ, niềm tin của con người là không đổi.
Các nhà khoa học thần kinh đã chỉ ra rằng bộ não có thể uốn nắn và công nghệ MRI cho phép chúng ta nhìn thấy sự thay đổi này. Các nhà nghiên cứu từ Đại học Wisconsin đã chỉ ra rằng thiền định làm tăng khối lượng thần kinh (chất xám) của não một cách tự nhiên. Một số kỹ thuật trị liệu tâm lý mới nhất sử dụng hướng tiếp cận như sự đồng cảm và lòng trắc ẩn dựa trên tính dẻo dai của não. Chúng tạo ra các con đường thần kinh mới trong não, mở ra khả năng thay đổi niềm tin và hành vi trong suốt cuộc đời, từ khi còn trong bụng mẹ đến khi chúng ta rời khỏi thế giới này.
Nhà trị liệu tâm lý khiến thân chủ cảm thấy dễ chịu hơn ngay sau mỗi buổi trị liệu.
Dù kịch bản này có thể phù hợp cho một tựa phim tâm lý, nhưng sự thật không phải lúc nào cũng vậy. Thân chủ không phải là ô tô và nhà trị liệu không phải là thợ sửa máy. Trong thực tế, thân chủ tham gia tích cực trong quá trình tâm lý, nhà trị liệu hỗ trợ họ đối mặt và khám phá những vấn đề đang làm họ lo lắng. Quá trình này mất thời gian, có thể gây khó khăn và đau đớn. Cảm giác hỗn loạn thường là một phần của quá trình trị liệu. Khi các nhà trị liệu tâm lý mô tả về hành trình chữa lành, họ thường nói rằng đôi khi mọi thứ trở nên tồi tệ hơn trước khi chúng trở nên tốt hơn. Và các nhà trị liệu lành nghề sẽ cùng hỗ trợ thân chủ vượt qua cơn bão để đến nơi bình yên.
————–
Nguồn: Psychology Today.
————–
(***) Bản quyền bài dịch thuộc về Tham vấn trị liệu Tâm lý MindCare. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả (nếu có) và nguồn là “Nguồn: Tham vấn trị liệu Tâm lý MindCare”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
——
Tham gia group Tư vấn tâm lý cùng chuyên gia MindCare: https://www.facebook.com/groups/908586050050211
Hãy liên hệ với chúng tôi bất cứ khi nào bạn cần được hỗ trợ:
0866.13.58.85 (Dịch vụ Tham vấn Trị liệu, Đánh giá Tâm Lý) / 0877.16.33.66 (Dịch vụ Hướng nghiệp, Tâm Lý cho Doanh nghiệp & Học đường)
Mail: tamlymindcare@gmail.com
Website: https://mindcare.vn/
