🌿 NGƯỜI THÂN TRẦM CẢM – ĐIỀU GÌ NÊN VÀ KHÔNG NÊN NÓI? | Trung tâm trị liệu, tham vấn tư vấn tâm lý MindCare

📊 Theo một khảo sát năm 2023, khoảng 1/3 người trưởng thành (29%) đã từng được chẩn đoán mắc chứng trầm cảm vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời và khoảng 18% hiện đang đương đầu với chứng trầm cảm (APA, 2023). Những hệ quả của trầm cảm gây ra không chỉ là những khó khăn đối với bản thân người bệnh mà còn là những áp lực vô hình đối với người chăm sóc.

💁 Có thể đâu đó, tại một thời điểm bất kỳ trong cuộc sống, một ai đó đang phải vật lộn với việc chăm sóc một người thân rơi vào tình trạng trầm cảm. Tình yêu thương và sự quan tâm vẫn luôn ở đó. Tuy vậy, kể cả khi ta thực sự muốn giúp đỡ, thì chỉ cần một câu nói vô tình cũng có thể khiến người thân thu mình lại sâu hơn.

🤷 Trầm cảm không phải là “buồn chút thôi rồi qua”. Đây là một rối loạn tâm lý có thật, có ảnh hưởng đến cách con người suy nghĩ, cảm nhận và hành xử. Mặc dù không dễ dàng để ứng phó với trầm cảm, sự thấu cảm đúng cách từ người thân có thể trở thành “liều thuốc sơ cứu” tinh thần quý giá với người mắc trầm cảm.

Vậy đâu là những điều nên và không nên nói với một người thân trầm cảm?

📌 ❌ NHỮNG CÂU KHÔNG NÊN NÓI:

1️⃣ “Cố lên đi, mọi chuyện rồi sẽ ổn”: Câu nói này nghe như một lời động viên, nhưng lại vô tình phớt lờ cảm giác bất lực và tuyệt vọng của người thân.

2️⃣ “Sao phải buồn, người khác còn khổ hơn”: Việc so sánh không giúp người thân nhẹ lòng hơn, nó chỉ khiến họ thấy bản thân mình “vô lý” và càng thêm tội lỗi.

3️⃣ “Đừng suy nghĩ tiêu cực nữa là xong mà”: Chữa trị trầm cảm không đơn thuần là nghĩ tích cực lên. Vấn đề này thực chất bắt nguồn từ sự mất cân bằng các chất dẫn truyền trong não bộ và ảnh hưởng những niềm tin cố hữu đã theo họ xuyên suốt cuộc đời.

4️⃣ “Yếu đuối quá vậy, mới có chút vấn đề đã trầm cảm”: Câu nói này có thể gây tổn thương sâu sắc bởi nó xem nhẹ cuộc đấu tranh tâm lý của người bệnh – một cuộc đấu tranh khó khăn kéo dài âm ỉ, dù không thể nói ra bằng lời.

📌 ✅ NHỮNG CÂU NÊN NÓI:

1️⃣ “Cha/mẹ/anh/chị/con có thể không hiểu cảm giác ấy như thế nào, nhưng cha/mẹ/anh/chị/con muốn ở bên … lúc này”: Sự hiện diện yên lặng, không phán xét chính là điều người trầm cảm cần.

2️⃣ “Cha/mẹ/anh/chị/con luôn sẵn sàng lắng nghe nếu … muốn chia sẻ”: Hãy đứng ở cánh cửa giao tiếp, chờ đợi mà không ép buộc người ấy phải mở cửa. Người trầm cảm cần cảm thấy đủ an toàn để có thể chia sẻ về câu chuyện của bản thân.

3️⃣ “Nếu … cảm thấy chuyện này thật khó để vượt qua, chúng ta cùng đi gặp chuyên gia nhé?”: Trong trường hợp trầm cảm nặng, việc tìm kiếm sự trợ giúp chuyên môn là cần thiết. Những lúc như vậy, sự đồng hành của người thân sẽ tiếp thêm nguồn động lực cho người bệnh.

👩‍⚕️ Theo National Institute of Mental Health (NIMH, 2023), người trầm cảm thường thu mình, nghĩ rằng mình là gánh nặng, và tự tách mình khỏi những người xung quanh. Điều họ cần không phải là lời khuyên sáo rỗng, mà là một người đủ kiên nhẫn để ở cạnh, không ép họ phải “ổn” ngay lập tức.

❤️ Sự lắng nghe lành tính, thái độ không phán xét và tinh thần đồng hành là những yếu tố quan trọng trong quá trình hỗ trợ người thân trầm cảm (Mental Health Foundation UK, 2022). Hãy nhớ rằng bạn không thể “sửa chữa” một người trầm cảm. Điều bạn có thể làm đôi khi chỉ là ở cạnh họ trong những khó khăn.

📩 Nếu bạn đang đồng hành cùng người thân có dấu hiệu trầm cảm, nhưng cảm thấy bối rối hoặc mệt mỏi, đừng ngại nhắn cho MindCare. Chúng tôi không chỉ hỗ trợ người gặp vấn đề, mà còn lắng nghe cả những người đang cố gắng bày tỏ tình yêu thương.

Tài liệu tham khảo: